Mediawelzijn als must

FOMO: Fear Of Missing Out

De angst om iets te missen: het is in deze tijd een bekend verschijnsel. Door alles wat we de hele dag op ons scherm zien, zijn we ons extreem bewust van wat er allemaal gebeurt in de wereld. We willen maximaal leven, want we denken dat we anders van alles missen. Docent psychologie aan de Universiteit van Amsterdam Thijs Launspach heeft als stress-expert een boek geschreven over dit verschijnsel. In Fokking Druk (2018) laat Thijs ons zien dat FOMO het resultaat is van een leugen. We denken dat we alles kunnen meemaken als we maar genoeg ons best doen. Maar dat is natuurlijk niet zo. Per dag heb je 24 uur, waarvan je er al ongeveer 8 slaapt. Tel daar nog 8 uur werktijd en zo’n 4,5 uur voor eten, koken, wassen, etc. bij op en je houdt nog iets van 3,5 uur over om leuke dingen te doen. Best veel, maar nooit genoeg om alles mee te maken.

Bewust kiezen wat je doet

Volgens Thijs helpt het om de tijd die je overhoudt bewust in te vullen. Kies een handvol dingen uit die je echt de moeite waard vindt om te doen en doe die dingen ook echt goed. Zo loop je niet het gevaar veel dingen maar half te doen en haal je meer plezier uit wat je wel doet. Zelf ben ik al een aantal jaar geleden gestopt met Facebook en zit ik ook niet op Instagram of TikTok. In het begin voelde dat wat ongemakkelijk, maar ik ben erachter gekomen dat ik het juist fijn vind om niet alles mee te krijgen. Ik geniet veel meer van het echte moment.

Aandacht voor wat telt

Ken je die commercial van Pickwick uit 2016 nog? Daarin vraagt een meisje haar moeder tijdens een kopje thee of ze haar telefoon een dag wil uitzetten, omdat ze haar mist en wat meer aandacht zou willen. Ik heb zelf kinderen, en in het begin was ik geneigd elk geluidje, stapje en woordje vast te leggen met mijn smartphone. Inmiddels probeer ik dat juist niet altijd te doen. Ja, het is geweldig om ’s avonds op de bank nog eens terug te bladeren naar het moment waarop mijn zoon zijn eerste stapjes zette en lekker begon te kletsen. Maar het is nog veel geweldiger om je handen vrij te hebben en samen te genieten van zulke momenten en echt contact te maken. Juist dat contact en die aandacht zijn voor kinderen belangrijk. Ze zeggen niet voor niets: wat je aandacht geeft, groeit.

Schermen uit

Ook slapen lukt beter als je wat minder naar een scherm kijkt. Dat is een belangrijk gegeven, want slecht slapen kan de mentale gezondheid behoorlijk ondermijnen. Bij kinderen en jongeren kan het leiden tot bijvoorbeeld gedragsproblemen en slechter cognitief functioneren. Onderzoek van het RIVM en het AMC wijst uit dat kinderen en jongeren die dagelijks of langdurig schermen gebruiken tot 40 minuten minder slapen dan zij die dat niet (of korter) doen. Wie een uur voor het slapen gaan zijn scherm nog gebruikt, valt later in slaap, slaapt korter en wordt vaker ’s nachts wakker. Dat komt trouwens niet alleen door al die input, ook het blauwe licht dat een scherm uitstraalt speelt een rol. Het beïnvloedt onze biologische klok en kan ons slaapritme verstoren. Dus ik zou zeggen: zet je schermen uit, een uur voordat je gaat slapen. Van een goed boek of een leuk tijdschrift kun je ook genieten.

Nog een paar tips

Vind je het lastig om je scherm even aan de kant te leggen? Help jezelf dan door eens te bepalen hoeveel tijd je eigenlijk per dag naar dat scherm zit te kijken. De meeste smartphones kunnen je daar een goed inzicht in geven (zoek het maar eens op bij de instellingen op je telefoon: je schrikt er flink van). Daarnaast zijn er apps die je kunnen helpen om op tijd even te bewegen of juist je rust te nemen.

Tot zover deel 2 in deze blogreeks. In de volgende aflevering ga ik het hebben over de relatie tussen social media en onze sociale gezondheid. Hoe vind je de juiste balans?