Mediawelzijn als must

Liken of leuk gevonden worden: wat doet een like met je?

Laten we eerst eens kijken naar de impact van likes op social media. Een like op een berichtje of foto zorgt voor dopamine in je hersenen. Dit ‘plezierhormoon’ komt ook vrij als je drugs gebruikt, alcohol drinkt of een sigaret opsteekt. Een like associeer je met plezier, aldus Adam Alter, professor marketing aan de Universiteit van New York. Daarmee voelt een like dus ook een klein beetje als het nemen van bijvoorbeeld drugs en heeft het een vergelijkbare verslavende werking. Mede om die verslaving te voeden, laten mensen op sociale media vaak alleen de beste versie van hun leven of ervaring zien. Dat levert immers meer likes op, en dus ook meer shotjes dopamine.

Onderzoek wijst uit dat de verslavende werking van social media een negatief effect heeft op de mentale gezondheid, het welbevinden en de slaap. Er kunnen zelfs klachten ontstaan die te maken hebben met angst en depressiviteit. Een ander vervelend bijeffect: als je zelf mensen volgt die alleen maar ‘successen’ delen en likes krijgen, kun je ten onrechte het gevoel krijgen dat jouw eigen leven of ervaring niet goed gelukt is. Dat is schadelijk voor je zelfbeeld. Al met al zijn er dus genoeg redenen om dit thema op school te bespreken met je leerlingen, maar ook met hun ouders. Organiseer er bijvoorbeeld eens een ouderavond over waarbij je een expert uitnodigt.

Pushmeldingen: wat verwacht jij en wat verwacht de ander?

E-mail, WhatsApp, Nu.nl; deze en vele andere apps kunnen je pushmeldingen sturen (je weet wel, die kleine meldingen wanneer je bijvoorbeeld een nieuwe e-mail hebt ontvangen of wanneer er een belangrijke gebeurtenis heeft plaatsgevonden). Gemiddeld ontvangen smartphonegebruikers zo’n 80 pushmeldingen per dag. Dit soort meldingen zijn desastreus voor ons concentratievermogen. Bij elke melding die je ontvangt, maak je de afweging: ga ik de melding bekijken of ga ik verder met dat wat ik aan het doen was? En na elke onderbreking moeten je hersenen weer aan de slag om ervoor te zorgen dat je de concentratie weer vindt. Dat kost je flink wat energie.

Gelukkig hebben veel mobiele telefoons tegenwoordig een niet-storen-stand. Je telefoon staat dan wel aan, maar geeft geen licht of geluidje als je een melding ontvangt. Daarbij kunnen de moderne telefoons je ook goed inzicht geven in hoeveel meldingen je per dag en per app ontvangt. Zoek het eens op in je telefoon. Hier heb je vaak ook de mogelijkheid om meldingen van bepaalde apps uit te schakelen en aan te geven op welke tijdstippen de niet-storen-stand automatisch in- of uitgeschakeld moet worden. Niet alleen heel goed voor je concentratie, maar ook voor je nachtrust. Je telefoon trilt immers niet op je nachtkastje wanneer je de zoveelste e-mail met reclame binnenkrijgt.

Tot zover het derde deel van deze serie. In de vierde en laatste aflevering ga ik in op de vraag hoe jij en je leerlingen zich zo veilig mogelijk online kunnen bewegen.